ARTVİN KEMALPAŞA’DA GÜRCÜ YOĞUNLUĞU KEMALPAŞALI VATANDAŞLARI TEDİRGİN EDİYOR Artvin’in Gürcistan sınırında bulunan Kemalpaşa ilçesinde her geçen gün Gürcü, Rus ve Ukraynalı vatandaşların yoğunluğu artıyor.

Gürcistan para birimi larinin Türk parası TL karşısında değer kazanmasıyla birlikte, Gürcü vatandaşların Kemalpaşa’da ulusal marketlere alış veriş için akın etmeleri Kemalpaşa’da yoğunluğa neden oluyor. Gürcülerin yoğunluğu; Kemalpaşalı vatandaşların ve Kemalpaşalı yerel esnafının büyük bir kesiminde tepkiyle karşılanırken yiyecek sektöründeki lokantacı ve ulaşım sektöründe iş yapan esnafın yüzünü güldürdü.

İlçede taksicilik yapan Kubilay Veziroğlu şunları söyledi: “Gürcistan parası değer kazandı. Gürcülerin parası 100 lari, bugünkü parada 670 liraya denk geliyor. Bu da Gürcülerin parasını değerli kılıyor. Gördüğünüz gibi işte birçok alışverişlerini buradan yapıyorlar olay bu yani. Genelde yiyecek tarzı, ne varsa; zeytinyağı, zeytin işte nutella grubu, turşu ve buna benzer birçok şey. Bir mutfakta ne lazımsa.

Bugün önceki günlere göre biraz daha seyrek. Özellikle son aylarda yoğunluk hep böyle. Paramızın değer kaybı ve Gürcistan parasının değer kazanmasından dolayı bu yoğunluk devam ediyor.”

Günü birlik alışveriş için gelen Gürcü vatandaş ise şunları kaydetti: ”Gürcistan’dan alış veriş yapmaya geldim. Burası ucuz diye geldim. Bizden ucuz olduğunuz için alışveriş yapıyoruz. Sizin paranızın değeri düştü. En çok alışveriş; tatlı şeyler, yağ vesaire ve sürekli geliyoruz. Kıyafet, yemek öyle şeyler alıyoruz buradan.

Bizler burası ucuz olduğu için buradan alıyoruz. BİM’den ucuza alışveriş yapıyoruz. Biz buraya her hafta geliyoruz. Yemek, yemek için geliyoruz aynı zamanda da alışveriş yapıp gidiyoruz buradan.”

Kemalpaşalı tekstil işiyle uğraşan esnaf Mehmet Karamahmutoğlu ise şunları söyledi; ”Biz Kemalpaşa’da ticaret  yapıyoruz, Gürcüler olarak. Şu anda; Cumartesi-Pazar ve tatilde olduğumuz için yoğunluğumuz var. Gürcüler de hafta sonu olması nedeniyle yoğunluk tabiiki burada artıyor. Biz sınır kapısında olduğumuz için normaldir. Müşterimizin yüzde doksanı hatta yüzde doksan dokuzu Gürcüler diyebilirim.

Gürcülerin yoğun gelmesinin sebebi; Gürcülerin paralarının değerli olması. Bizim paramızın değer kaybından kaynaklı fiyatlarımız Gürcülere cazip geliyor. Gürcüler gıda için geliyorlar. Gıdanın yanı sıra  bizden de alışveriş yapıyorlar. Ama Kemalpaşa’ya gelen Gürcülerin yüzde yetmiş-sekseni gıda alışverişi yapmak için BİM ve A101’e gidiyorlar.

Kurlar yükseldiği için bizde ürünleri yüksek alıyoruz ama kârımızı düşük tutarak  satış yapıyoruz. Gürcülerin iç piyasasında tabiiki fiyatlar yüksek. Biz kârımızı minimuma indirmişiz. Sadece dükkanı çevirmek  ve işimiz dönsün diye satış yapıyoruz. Öyle yüksek kâr amacımız yok, sürümden kazanmaya aynı zamanda metrajlı satmaya gayret ediyoruz. İç piyasamızdaki gibi yüzde üçyüz-dörtyüz bir kârla para kazanmıyoruz. Sadece kendi içimizde dönmeye çalışıyoruz. Pandemiden çıktık ve işletmemi iki sene kapalı tuttuk ve hiçbir iş yapamadık ve sıfırla çıktık.

İşler açıldıktan sonra da kendi yağımızla kavrulup gidiyoruz. Şimdilik şükürler olsun işlerimizden memnunuz.”

Kemalpaşalı esnaf Ömer Akbıyık; ”Gürcülerin yoğun olduğu caddede bizimde tekstil dükkanımız var. Gürcülerin bize etkisi şöyleki, iş açısından güzel oluyor. Ama büyük firmalara ait marketlerin artmasıyla; burada biz küçük esnafları maalesef öldürüyor. Özellikle para ve sermaye daha çok büyük şirketlere doğru yönelmeye başladı. Buna bağlı olarak, evet bir getirisi var ama bu tam olarak halka yansımıyor. Bu BİM üzerinden, ŞOK üerinden, A101 üzerinden oluyor. Ve biz burada küçük esnaf olarak para kazanıyoruz diyemeyiz, desek de yalan olur.

Önceden Gürcüler bize şöyle yarıyordu, ekonomileri bizden iyi olmadıkları dönemlerde; çayımızda Gürcü çalıştırıyorduk. O zaman onların bedensel gücünden yararlanıyorduk. Şimdi ise paramızın değeri düşünce bize gelen işçilikte azalma başladı. Hatta artık işçilik içinde gelmiyorlar. Şimdi ise alışveriş için geliyorlar ve gördüğünüz gibi yağmacılık var adeta ulusal marketlerde. Bakıyorsunuz aşağıda BİM var. BİM’in önüne gidiyorsunuz adım atacak yer yok. Burada iki tane büyük firma varken, son bir yıl içerisinde yediye çıktı. Hatta yeni firmaların gelmesi için projelerde var. Sonrasında kargoculukta başladı. Gürcüler burada böyle gelip küçük esnaftan da almıyorlar. Firmalarla anlaşıp kargolarla gönderiyorlar ki bu da tabi büyük firmalara yaradı. Kemalpaşa’da küçük esnaf ölmeye başladı. Yani bu konuda nasıl bir adım atılmalı, onu da bilmiyoruz ve sadece bekliyoruz.

Dediğimi gibi Kemalpaşa’da iki tane varken  yedi tane kurumsal mağaza oldu. Halen daha yeni projeler var ve yerli marketler çalışamayacak doğal olarak. Çünkü ucuz malzemeler gelmeyecek buradaki yerli marketlere. Anlayacağınız sermaye Kemalpaşa’dan aşağıya doğru akıyor.”

Kemalpaşalı Emekli Öğretmen Mehmet Yılmaz; ”İlçede yoğunluk var, doğrusu ticari anlamdaki yoğunluk sadece  Gürcüler ve ulusal marketlerin karları açısından olumlu. Ama Kemalpaşa halkı ve küçük esnaf açısından; bugünden yarına ciddi zararlara uğratılacağı bir ortam yaratılıyor. Çünkü Gürcü vatandaşların burada yaptığı alışverişlerde kendi paralarına göre daha ucuza mal ettikleri için, Kemalpaşa’daki alışverişlerde fiyatların artırılmasına neden oluyorlar. Bu yoğunluğun giderilmesi anlamında ciddi bir şekilde devlet tarafından ve yahut da yöneticiler tarafından bir tedbir alınmadığı süreçte. Bu yoğunluğun bizim halkımızın üzerinde; ticari anlamda, alım gücündeki güçlük anlamda olumsuz etki yaratacağına inanıyorum. Biz karşıdan gelen Gürcü vatandaşlarla görüşüyoruz bu konuları ama sanki Gürcistan’da yiyecek, içecek bir şey kalmamış gibi davranıyorlar.

Kemalpaşa’da küçük esnafın dışında ulusal marketlere yöneldikçe, buradaki alım gücü ciddi bir şekilde düşüyor. Kendi paraları bizim paramız karşısında değer kazanmış olmasından kaynaklanıyor bu. Bir zamanlar yüz liraya yüz lari alırken ancak 15 lari alınabiliniyor. Gürcü vatandaşlarda 100 lari bozdurarak beş altıyüz lira alışveriş yapabiliyorlar.

Kemalpaşalı esnaf Hamdi Lokumcu; ”Çevremizi de bizi de olumlu etkilediği söylenemez. Çünkü çok ulusal marketler var. Küçük esnaflar olarak bizi olumsuz yönde etkilemektedir. Gürcistan’dan turist olarak günübirlik gelen Gürcüler alışveriş yapmaktadır. Yanlız bunlar daha çok ulusal marketlerden alışveriş yapmaktadırlar. Zincir marketler çok olduğu için oraları tercih etmektedirler. Biz küçük esnaflar olarak nasibimizi alıyoruz ama büyük esnaflar daha çok iş yapmaktadırlar.

Zincir marketlerin indirimleri olmakta ama bizi fazla etkilemiyor. Ama onların kalitesiyle bizim kalitemiz aynı değil. Ulusal marketlerin kendi adına yaptırmış oldukları ürünleri var.  Ve bizim ürünlerimiz daha farklı kalitede.

Ulusal marketlerden yapılan alışverişlerde; dövizler genelde merkeze gidiyor, kurumsal mağaza olduğu için. Biz yerli esnaflar ise buradaki kazandığımız parayı tekrar burada harcamaktayız. Buranın lokantasında yemek yiyoruz, buradaki esnaftan alışveriş yapıyoruz. Ama ulusal marketlerden yapılan alışverişlerde ödenen paralar ne yazık ki Kemalpaşa’da kalmıyor.

Kemalpaşalı Esnaf Oktay Yılmaz; ”Kanunen bir şey yapamıyorsun. Çünkü her marketin Türkiye genelinde bir sürü yerleri var. Fakat burası küçük bir ilçe olmasına rağmen büyük kurumsal marketlerin sayısı çok fazla. Gürcistan sınır kapısına yakın olduğumuz için kemalpaşa’da ciroların yüzde yetmiş-sekseni Gürcüler’den gelen paralar. Normalde tüm kurumsal marketlerin ikincisine izin verilmezse. Bizde Kemalpaşa’nın yerel esnafı olarak ekmeğimizi çıkarabiliriz. İlçemizde her kurumsaldan üçer taneye yakın açılmaya başlandı. Yani bu durum biz küçük esnafı öldürüyor. Doğal olarak kanunen herhangi bir yaptırımı olmadığı için bir şey yapamıyoruz. Yani bu şekilde devam ediyoruz.

Kemalpaşa10.bin nüfus diyelim merkez anlamda ama 15 bine doğru gidiyor. Halan daha yer bakıyorlar, Kemalpaşa’da ulusal marketler. Bunun önüne geçilmiyor. Şok Mağazası üç tane açmış, şu anda dördüncünün yerini arıyor. Şok dördüncüyü açtığında BİM dördüncüyü açmaya çalışıyor. Böyle giderse yerel esnafa dükkan kalmayacak ve hepsini kiralayacaklar. Sonuçta maalesef gidişat bunu gösteriyor. Çünkü kendi ürünlerini sattıkları için, bizim onlarla rekabet etme şansımız olmuyor. Marka koymuyorlar zaten, yüzde yetmiş dükkanlarında marka yok ve kendi ürünlerini satıyorlar. Vatandaşta ister istemez buna yöneliyor.”

Kemalpaşa Halk Eczanesi kalfası Yasin Aydın; “Bizden de alışveriş yapıyorlar. Kur farkı nedeniyle, Türkiye daha ucuz geliyor Gürcü vatandaşlar için. Birde bizde paket ve kutu şeklinde satılıyor. Gürcistan’da ise tek, tek satılıyor o yüzdende bizdeki fiyatlar ucuz geliyor onlar için. Evet orda(Gürcistan’da) tek, tek satılıyor. Bizden ağrı kesici ve eczaneden ihtiyaç duydukları her şeyi alıyorlar. Reçete bazında; reçeteli olanda var olmayanda. Antibiyotik ve Antidepresan ilaçları vermiyoruz.”

Kemalpaşalı lokantacı Ulaş Yılmaz; ”Burada yaklaşık 15 yıldır esnafız. Burada yaşıyor ve buralıyız. Doğru Kemalpaşa’da; Gürcü, Rus ve Ukraynalılar var. Savaştan dolayı Ukrayna’dan,Gürcistan’a gelen bir buçuk milyon vatandaş bu tarafa da alışverişe geldiği için, bizde bunlardan faydalanabiliyoruz ve bizlere de bayağı katkıları var. Bizde döner ve pide çeşitlerimiz ve çağ dönerde satıyoruz. Ruslar eti sevdikleri için daha çok bizi tercih ediyorlar. Gürcüler de tavuk tercih ediyorlar.

Türkiye’yi tercih ediyorlar şöyleki; Gürcü para birimiyle 100 lari 700 milyona yakın. Onların parası yani Almanya’dan gelen Türkler gibi. Almanya’da kazanıp Türkiye’de harcıyorlar. Burada bir lariyi bırakıyorsunuz yedi tane lira alıyorlar ve dolayısıyla paraları kıymetli olduğu için alışveriş yapıyorlar. Kemalpaşa merkezde nüfusumuz 5 binlerde olmasına rağmen ilçemizdeki BİM Türkiye birincisi olmuş.

İstanbul’da yaşayan Kemalpaşalı vatandaş ;”Evet buralıyım, ama uzun süredir İstanbul’da yaşamaktayım. Bir haftadır Tiflis’teydim.Gürcistan’ın iç piyasası çok pahalı. İç piyasaları vatandaşlarına pahalı eliyor. Dolayısıyla Türk lirasının değer kaybından dolayı Gürcü vatandaşlar burada(Kemalpaşa’da) yoğun bir şekilde alış veriş yapıyorlar. Yani inanın buradaki yerli vatandaş kendi marketine giremiyor, Gürcü vatandaşların yoğunluğundan dolayı. Özellikle sıvı yağları alıp götürüyorlar memleketlerine. Şöyle ki bizim ülkemizdeki sıvı yağ polemiğinden kaynaklı.

Gürcistan tarafına geçtiğimde, gerek geçiş ücretleri olsun gerek diğer şeyler olsun bayağı pahalı. Ama Gürcü vatandaşlar girerken, çıkarken rahat bir şekilde giriş çıkış yapabiliyorlar. Biz Türk vatandaşlar olarak gümrüklerden geçerken 150 TL harç ödüyoruz. Önceden 1 TL veriyorduk maalesef.

Gürcü’deyken biz kendi paramızı rahat, rahat harcayamıyoruz. Gürcistan bize göre çok pahalı ama onlar burayı rahat kullanıp alışveriş yapabiliyorlar, tekstil giysi gibi.”

Kemalpaşalı tavuk dönerci işletmecisi Bülent Emiralioğlu; ”Gürcü yoğunluğu bu ara lari kuru yükselişinden dolayı aşırı derecede artış göstermekte. Tabi bize olumlu olarak yansıyor. Buradaki bütün esnaflarımıza da olumlu olarak yansımaktadır. Kendi para birimleri larinin yükselişinden dolayı buradaki mağazalara, marketlere gelmekteler. Buraya geldiklerinde alışverişten sonrada yemek yemeleri bizim sektöre de ciddi katkıları olmaktadır.

Bu süreçte artan maliyetlerden dolayı Türk vatandaşlarımızdaki müşterilerimizde düşüş, Gürcü vatandaşlarımızdaki kur farkı dolayısıyla Gürcü müşterilerimizde artış görülmektedir.”

Kemalpaşalı vatandaş Haydar Yenigül; ”Gürcülerden sormak istiyorsanız. Gürcünün parası değerlendi oysa bizim Atatürklü paramız değerini kaybetti .Gürcü’nün parası değer kazandığından buraya Kemalpaşa’ya geliyorlar. Yemeği bile burda yiyorlar, alışverişlerini burda yapıyorlar. Teksil, elbise hepsini alıp götürüyorlar. Eczaneden de alıp ilaç götürüyorlar. Kemalpaşa’ya günde bin kişi girip çıkıyor.”