DÖNERCİLER REKABETE GİRDİ, FİYAT 25 LİRAYA DÜŞTÜ Artvin il merkezinde daha önce 40 TL’den satılan 100 gr döner 25 liradan satılmaya başladı. Haber duyan öğrenci ve vatandaşlar döner salonları önünde uzun kuyruklar oluşturdu.

 

 

Artvin il merkezinde yiyecek sektöründe önemli bir konuma sahip olan Artvin döneri fiyatlarında merkezde birkaç işletmenin fiyat düşürmesi vatandaşı memnun ederken dönerci esnafında ise kafa karışıklığına yol açtı. İndirime katılmayan bazı döner salonları 40 TL’den satmaya devam ediyor.

Esnaf Sanatkarları ve Odaları Birliği Başkanı Şeref Öngüner, yeni bir gelişme olduğunu söyleyerek şu değerlendirmede bulundu: ”Bizlere fiyat konusunda talepte bulunuyorlar. Birliğimizden de tarifelerini esnafımızın istediği şekilde tarifesini onaylıyoruz veya uygun görmediklerimizi de bir kez daha müzakere edip ona göre tekrar teyit ediyoruz. Artvin’de 100 gramlık döner fiyatı, fiyat tarifesinde 40 TL’dir. Ama rekabet kurumu veya serbest piyasa diye ülke genelimizde serbestlik diye bir gündem var. Biz üst limiti belirleriz tarifemiz odur ama altında fiyat satışında da bizim yaptırabileceğimiz bir yaptırımımız da yok. Uygulama noktasında da herhangi bir uygulamamızda söz konusu değildir. Ama tabiiki de bu işler iyi bir şeyler değil.

Sıcak bir gelişme bu işler tabi esnafımız adına hiç iyi bir şey değil, hoş bir iş değil. Ben yarın veya öbür gün, bu hafta içerisinde bu arkadaşlarla toparlayacağız ve bunlar Artvin’imize iyilik getirmez, esnafımıza kötülük getirir bence. Bu konuyla ilgili de vatandaşlarımız şöyle bilsin. Artvin Esnaf Odaları ve Birliğimizin herhangi bir şekilde fiyat indirme konusunda bir yaptırımımız yoktur, böyle bir yetkimiz yoktur. Bu konuyla ilgilide sadece biz bir uzlaşma yaptırırız, arabuluculuk yaparız. Bunu da dinlerseler uyarsalar hep beraber aynı masada anlaşma yapılırsa rekabet ortadan kalkar ve fiyatlar aynı fiyat olur ama illa ben bunu bu fiyata satacağım dediği zamanda da biz buna herhangi bir yaptırım söz konusu değildir.

Bunu şöyle örnek verebiliriz, diyelim ki büyük firmalarımız ya da herhangi bir mağazalarımız bir kampanya düzenliyor, 2 öde 3 al veya ayakkabıda herhangi bir şey beyaz eşyada veya mobilyada bir kampanyalar oluyor bu kampanyaya nasıl ki herhangi bir müdahale söz konusu değilse esnafımızın da yaptığı fiyat indirimine bizlerin esnaf teşkilatı olarak bu konuyla herhangi bir neden bunu yapıyorsunuz veya cezai müeyyidemiz yoktur. Tüm vatandaşlarımızın esnaf teşkilatımızın böyle bilmesini istiyoruz ama fiyat üzerinde bir fiyatla satarsa ona biz müdahale ederiz ama fiyat düşüklüğünde bizim herhangi bir yaptırımımız mümkün değildir. Kasaplar fiyatların yenilenmesini istiyor ve talep geldi. Et için yüzde 15-20 oranında fiyat artışı istiyorlar. Geçen hafta Şavşat ilçemize döner fiyatını artırdık. Bu arada ama bu hafta başında merkezde bu döner fiyatında bir düşüklük oldu. Ortada bir sorun var.”

 

Livane Döner Salonu ustası Lütfü Şahin ise; ”Maliyetlerimiz düşük. Kendim ustalığını yapıyorum. Eşim yanımda, eşim yardımcı oluyor. Etimi kendim yapıyorum, kendim kesiyorum, usta çalıştırmıyorum. Maliyetlerimiz düşük. Evimize ekmek götürünce Allah’a şükür edeceğiz. Şöyle söyleyeyim; evet rekabet vardır, ben 30 liraya verdiğimde onlar da 25’e düştüler. Döneri onlar düşürünce de ben 25’e pilavı da ekledim. Benim fiyatım 25 lira. Vatandaşımız doyuyorsa tam doysun.” dedi.

 

Döner ustası Kenan Karaman da şunları kaydetti; ”Artvin cağ döneri fiyat bizim normal bağlı olduğumuz kurumun vermiş olduğu fiyatlardı. Bu fiyattan satıyoruz. Bu fiyatlara bakıldığında ülke genelinde zaten bir artış var. Her türlü ürünlerde ekmek olsun, domates, biber, etimiz baharatları kira, elektrik ülke genelinde bir artış var. Tabi artışlara göre bu normal hatta normal değil bir tık daha üstüne çıkılması gerekiyor. Şu an zarar ediyoruz kafa kafaya geliyor gelmiyor malum işçi fiyatları artı giderler sigorta fiyatları arttı elektrik zam bu ortamda kesinlikle düşüş yok düşürenler bilmiyorum yani bizim öyle bir lüksümüz yok kesinlikle.”

 

İşletme sahibi Ömer Öztürk; ”Cağ kebapta öyle bir düşüncemiz oldu. Birazcık fiyatların alta doğru gelince düşünce bizde bunu halka yansıtmak istedik. Ette yüzde 20-25 gibi kuzu fiyatlarında düşüş oldu. Onu da yani halka yansıtmak istedik. Ne kadar süreceğini bilmiyoruz. İnşallah fiyatlar böyle gider biz de her zaman. Şu an cağ döner 100 gram 25 lira sudan ucuz. Normalde 50 liraydı 40 TL’den veriyorduk. Yılbaşından sonra zam yapmamıştık. Yani şu kadar piyasa yüksek olunca biz de yansıtmadık. İnsanlar yesin diye, vatandaşın bütçesine zor gelmesin diye. Zaten indirimli veriyorduk. Şimdi indirimi tamamen yaptık. Biraz da rekabet başladı kendi aramızda. Şu anda fiyatlarda düşünce biz de yansıtmak istedik. İnşallah tüm arkadaşlarımız da yansıtır.

Maliyetler yukarda, et maliyetlerinde düşüş var ama elektriğimiz, kiramız, doğalgazımız tabi günlük ürünlerimiz onlar çok yüksek. Keşke onlarda düşse vallahi her zaman böyle devam ederiz. Ben Artvin’de Hemşin kuzusu görüyorsunuz millet yiyor ucuzlukta rağbet varmış hiç gelmeyen insanlar; yarım kilo, bir kilo almaya başladı. Gerçekten millet ete susamış diyelim, yani özlemiş. Biz de böyle bir vesile olduk, inşallah devamını sürdürebilir hale getiririz. Herkes doya doya et yer. Biz memnunuz inşallah müşteriler de memnun olur.”

 

Müşteri Ekrem Durmuş: ”Fiyatlarda düşüş oldu. Lokantayı görüyorsunuz içerisi ful dolu, artık vatandaş yiyor, ucuz olduğu için yiyor. Dönere talep çok hep böyle gitmesini de istiyoruz yani. Tabii ki çorba zaten 25 liraydı, döner oldu 25 lira. Haliyle ikinci dönerini vuruyorlar. Bütün lokantalar indirim yapmış duyduğum kadarıyla her yerde böyleymiş Artvin’de. Öğrenciler geldi mesela öğrenciler hücum etti döner yiyelim diye, yani herkes yiyebiliyor. Memnunuz  bu durumdan…”

 

Tavuk döner işletmecisi Semih Yalçın ise şunları söyledi: ”Tavuk döner yapıyorum. Fiyatlarımız şu anda zaten bizimde giden piyasanın verdiğinden aşağı düşürdük. 25 liradan veriyoruz. 30-35 liradan gidiyor piyasa, biz 25’e veriyoruz. Hem öğrenci kardeşlerimiz yeni geldiği için. Piyasa durumunu biliyor herkes. Her şeyi uygun tutmaya çalışıyoruz, tabağımızı da o şekilde devam ediyoruz.

Ya tabiiki maliyetler bizi çok zorluyor. Önceki gibi değil biraz daha düştük ama halkımız doysun. Kuzu dönerde o rekabet tavukta onlarınki ayrı bizimki ayrı. Et dönerle tavuk dönerin bir olması imkansız gibi bir şey. 25 liraya et döneri vermeleri de ne bileyim onlara kalmış. Rekabet yanlış bir şey aslında, halk için iyi ama etin alış fiyatıyla onu yapması kendi bileceği şey benim işim bu. Tavuk dönerin yanında domates, patates kızartma, makarna veriyorum. Bunların fiyatları başa baş kurtarıyor öyle söyleyeyim size. Eh bize de bir şey kalıyor. Allah’a şükür diyoruz bir o şekilde de devam ediyoruz.”

 

Artvinli kasap işletmeci Fatih Keskin; ”Artvin Keskinler Kasabın sahibiyim. Malumunuz ülkemizde çıkan bir şeyin düştüğü görülmemiştir. Ee.. fiyatlarda düşüş yok. Fiyatlar hep yükselişte gidiyor. fakat şuanda suni bir düşüş var o da şundan kaynaklanıyor; yaylacılar, mallarını yayladan aşağı indiriyor. Kışın yem ve ot masrafları çok olunca küçük baş hayvanları bir kısımını kasaba düşük fiyata veriyorlar. Minimum, küçükbaş hayvanların fiyatlarında az bir gevşeme var. O da geçicidir. Tekrar yükselecektir. Henüz bir artış olmadı yüzde on civarı ufak bir düşüş var. Şimdi nasıl söyleyeyim bu fiyatların düşmesiyle dönercilerin fiyatları indirmesiyle bir alakası olduğunu düşünmüyorum. Bu tamamen rekabete girme amacı bir şey. Olan -ben çok sattım, sen çok sattın-, öyle düşünüyorum yani çünkü maliyet hesabı denen bir şey var. Sattığın şey sadece et değil bunun yanında koyduğun en basit bir paket peçete bile 40 lira olmuş. Bunların hepsi bir maliyet ve paradır. Bunların hepsini işletmeci hesaba vurduğunda 40 liraya bile işin içinden çok zor çıkarken 25 liraya nasıl para kazanacak bunların hepsi. Şimdi ben aynı zamanda beyaz et grubu da var. Tavuk da satıyoruz. Tavuğun fiyatı 50 lira, bonfile geçen hafta 60 lira oldu. Yani sadece bir haftada yüzde yedi gibi zam oldu. Şimdi tavuk böyle bir şekilde olduğu zaman kırmızı et bu kadar düşmesi normal bir olay değil, tamamen rekabet amacıyla yapılan bir şey fiyatların düşüşüyle alakalı değil. Elbetteki alım gücü düşük fiyatlar yüksek insanların ekonomik durumu belli. Yine de kendi tezgahımızdayız, üç aşağı beş yukarı idare etmeye çalışıyoruz. Kesilecek hayvan bulmada maalesef çok zorlanıyoruz. Az evvel bahsettim ya, yayladan aşağı indirilen hayvanı içeri kapatacaklar, yem var, ot var, samanı var. Bunların hepsinin fiyatları yüksek. Bunu adam kışın hayvanlarına ot yedirecek, yedirmemek için elinden çıkartıyor. Üçüne beşine bakmadan fiyatların böyle kırmasının tek sebebi bu. Çok kısa süreli bir şey bu tekrar oynayacak.” açıklamasında bulundu.

Çoruh Pide Salonu Sahibi Yüksel Kantar da döner fiyatlarındaki düşüşü şu şekilde değerlendirdi: “Yaklaşık 40 yıldır pide sektöründe çalışıyoruz. Artvin küçük yer olduğu için her tarafa bir yansıması oluyor. Bize henüz yansımış değil ama yansıyacaktır. Neticede maliyetler belli. Bildiğim kadarıyla dönerin porsiyonu 40 TL’den satılıyordu. 40 liradan 25 liraya düşürülmesi tabiiki rekabet açısında doğru bir şey değil. Rekabeti hizmetin kalitesine göre yaparsınız. Zaten maliyetler artıyor. İşini düzgün yapan esnafı da olumsuz etkiliyor.

Artvin ili sanayisi olmayan sadece memur, işçi ve öğrenci kesimi ile ekonomisini çeviren biri. Neticede bu tip haksız rekabet tüketiciye de üreticiye de hizmet sektöründe çalışan işletmeleri de olumsuz etkiliyor. Ben bu işi doğru bulmuyorum. Maliyetlerde çok ciddi bir düşüş olmadı. Bu indirime mana veremiyorum.

Ticaret ahlakını çok iyi bir şekilde sürdürmek lazım. Bu ahlakı ilke edinmek lazım. Rekabeti hizmetin kalitesine göre yapmak lazım diye düşünüyorum. İsteyen müşteri istediği işletmeye gitsin. Bugüne kadar 40 TL’ye satılan döneri 25 TL’ye düşürüyorlarsa demek ki haksız kazanç elde etmişler. Kafalarda bir soru işareti oluşuyor.

Arkadaşlarımızın bu yaklaşımları Artvin’deki  bu ticaret ahlakını bozuyor işin doğrusu. Yani böyle 1-2 esnaf çıkıp işin ahlakını bozuyor.  Bununla ilgili kamu kurumları ve esnaf sanatkârlar da müdahale etmesi lazım.

Ticaret ahlakını da ilke edinerek esnafın korunması lazım. Esnaf da işini ilkeli ve düzgün yapmalı. Küçük şehirlerde ticari anlamda ayakta kalmakta zordur. Arkadaşlarımız rekabeti fiyatlar üzerinden değil de kalite üzerinden yapsalar daha iyi olur diye düşünüyorum.”